Okumayı Oluşturan Öğeler Nelerdir?

Okumayı Oluşturan Ögeler

Hızlı okuma kurslarımıza katılan kursiyerlerimize de bilgi olması açısından Okumayı Oluşturan Öğeler Nelerdir? Bunlardan bahsetmek istiyoruz. Okumanı farklı boyutlarına değindik. Yazılarımızda hızlı kitap okumanın faydalarından da bahsettik. Şimdi okumanın ögelerine bakalım:

Okumayı Oluşturan Öğeler

1.Metin

Okumayı Oluşturan Öğeler Nelerdir? Okumanın olmazsa olmazı metinlerdir. Hızlı okuma görüşmelerinde hep sorulan sorulardan biri ”Dakikada kaç kelime okuyorsunuz?” bende hep bu soruya okuduğum metne ve amacıma göre okuma hızımın değiştiğini abartı rakamlara takılmamaları gerektiğini vurgularım.

Metin, anlamsal bir bütünlüktür. Somuttur, sözcükler, cümleler ve paragraflardan oluşur. Sözcükler, cümleler ve paragraf olarak belirtmemizdeki amaç sözcükler farklı bağlamlarda kullanılmakta, cümlelerle de paragraflar içerisinde farklı anlamalar kazanmaktadır. Paragraflarda tek başlarına bakıldığında farklı anlam çağrıştırabileceği gibi metin içerisinde de farklı bir bütünlük oluştururlar. Metinler doğal dillerden oluşmakta olup yazılış amaçlarına göre değişmektedir. Bilgi verme ya da bir şeyi öğretme amacıyla yazılan öğretici metinler, kurmaca ve yazınsal metinlerde yaşanmış, yaşanabilir ya da tamamen hayal ürünü anlatıların kaleme alınmasıyla oluşur.

Yazınsal ve kurmacasal nitelikli metinlerin iletisi, bilgisi, dokusu açık değil, örtüktür. Bu metinler, tek boyutlu bir nitelik taşımamaktadır.

Sanatsal metinlerde de duygular ön planda olup aynı metni okuyanlarda farklı anlamlar, farklı hisler oluşturabilir. Bu tip metinlerde sözcükler genellikle yan ve mecaz anlamlarında kullanılır. Sanatsal metinlerde;

Dil yapıları zaman zaman duygusal ve coşkusal bir özellik taşımaktadır. Sözcükler çekirdek anlamlarının ötesinde bir takım yan anlamlarla kullanılmış, abartma ve karşılaştırılmalara yer verilmiştir.

Okumayı oluşturan öğeler: Amaç

2. Amaç

Okumayı Oluşturan Öğeler Nelerdir? Hızlı okuma kurslarımızda sürekli vurguladığımız bir şeyi bura da tekrarlamak istiyorum. Okuma amacınıza göre okuma hızınız ve anlama oranınız değişir. Hatta metnin aklımızda kalması bile. Ne amaçla okuma yapılır?

1. Eğlenme
2. Zaman geçirme
3. Can sıkıntısı
4. Bilgilenme
5. Hobi
6. Meraklar
7. Zorunluluklar

Okumayı oluşturan öğeler: Yazar

3. Yazar

Okumayı Oluşturan Öğeler Nelerdir? Okuma sırasında önemli unsurlardan biride yazardır. Okur anlamadığı metinlerde genellikle kendini suçlar. Burada şunu açıklamaya çalışıyoruz; yazar okumanın önemli bir öğesidir. Daha önce okuduğunuz bir kitabın yazarının hele o kitabı zevk alarak okumuşsanız, diğer kitaplarını okurken genelde anlamada çok zorlanmayacaksınız.

Yazarın kitabı yazarken kullandı dil anlama için çok önemli. Bir roman yazarı düşünün sade, akıcı bir dil kullanıyor. Diğer kitabında farklı akımların etkisinde ya da kendi tarzında farklılık yaratmak istiyor. Diğer kitabını kapalı bir anlatımla, uzun devrik cümlelerle ve okuyucunun bilmediği sözcüklerle yazıyor. Okudunuz, ne kadar anlayabileceksiniz? Burada yazar ismi vermek istemiyorum, Türk ve dünya edebiyatından çok örnek verebiliriz.

Bu konuyu biraz daha netleştirmek istiyorum. Şu sıralar dünyada covid-19 virüsünden dolayı binlerce insan hayatını kaybetti. Koronavirüs hastalığı gazetelerde, akademik dergilerde sürekli işlenen bir konu haline geldi. Halkı bilgilendirmek için bir gazetede ne kadar bilimsel içerik sunulabilir. Sunulduğunu düşünün okur ne kadarını anlar? Dikkat ederseniz bize sunulan içeriklerde anladığımız hijyen, yakın temastan uzak durmak, evde kalmak…

Yazar, okuma ve anlamanın vazgeçilmez unsurları arasında yer alır.

Okumayı oluşturan öğeler: Okuyucu

4. Okuyucu

Okumayı Oluşturan Öğeler Nelerdir? Okuyucuda okuma ve anlamada önemli unsurlardan biridir. İyi bir okur daha hızlı okur ve daha iyi anlar. Okuma teknikleri okuru yönlendirir. Okuyucunun;

• Hazırbulunuşluğu
• Ortam
• Kelime dağarcığı
• Okuduğu metindeki amacı
• Okuduğu metnin içeriğinin ilgisini çekmesi
• Okuduğu metnin içeriği ile ilgili bilgi sahibi olması

Okurların okuma ve anlaması ile ilgili bir çok madde belirtebiliriz. Eski okuma alışkanlığı, okur-yazar düzeyi…

Okuyucu okumanın önemli öğelerinden biri olduğunu unutmayalım. İyi okur olursak anlama ve hız problemi yaşamayız.

Okumayı Oluşturan Öğeler Nelerdir? okuma eylemi sırasında bir araya gelir ve bir bütünlük oluşturur. Okumayı oluşturan öğeleri belirttik. İyi bir okur olmak için etkin hızlı okuma tekniklerini bilmek gerekiyor.

Etkin Hızlı Okuma

Okumayı Oluşturan Öğeler Nelerdir? Etkin hızlı okuma, hızlı okurken bilgiyi öğrenmek ve ihtiyaç duyulması halinde hatırlamaktır. Aslında etkin ve hızlı okuma, hızlı okumanın etkili olması olarak da tanımlanabilir. Normal seviyedeki okuyucular dakikada ortalama 200 kelime okurlar. Hızlı okuyucular ise bunun 3, 4 veya 5 katını okuyabilirler. Hızlı okumak, kelimelerin sadece gözden akıp geçmesi demek değildir. Okumanın hızlı olması ama anlaşılarak okunmasıdır.

Etkin hızlı okuma, okumanın amacına ulaşmasıdır. Yani tıp fakültesini bitiren bir öğrenci TUS sınavlarına daha kısa süre içinde hazırlanmak ve başarmak için hızlı okuma dersleri almış olsun. Aldığı eğitimler neticesinde sınavına normal insanlardan daha kısa sürede çalışarak başarılı olduysa bu etkin hızlı okumadır. Sınavında başarılı olamazsa hızlı okumasının etkin olmadığı anlamı çıkarılır.

Okumayı Oluşturan Öğeler Nelerdir? Etkin hızlı okuma yapılabilmesi için tekniklerin öğrenilmesi gerekir. Tekniklerin öğrenilmesinden önce hızlı okuma ve anlama testinin yapılması gerekir. Hızlı okuma testi ardından kişi dakikada okuduğu kelime sayını not almalıdır. Test yapıldığında okunulan metnin hangi oradan anlaşıldığı da öğrenilebilir. Test yapıldıktan sonra hızlı okuma tekniklerini öğrenmeye başlamak gerekir. Okuma hızını ölçebilmek için okunulan süre içinde kaç kelime okundu ise süreye bölünerek sonuç bulunur. Örneğin 10 dakikada 2000 kelime okuyan bir kişi dakikada 200 kelime okumuştur ve normal okuma hızına sahiptir. Okunulan metin içinden sorulan 10 sorunun 6 tanesine doğru cevap veren kişinin anlama oranı %60’tır. Bir kişinin etkin hızlı okuma yapmış olabilmesi için anlama oranının en az %60 olması şarttır.

Etkin Okuma Teknikleri Nelerdir?

Okumayı Oluşturan Öğeler Nelerdir? Etkin hızlı okuma teknikleri, okumanın hızlanması ve anlama oranının yükselmesi için kullanılmaktadır. Etkin hızlı okuma tekniklerini uygulamaya başlamadan önce bir test yapılmalı ve testin sonucu kayıt altına alınmalıdır. Teknikler uygulamaya konulduktan sonra yeniden test yapılmalı ve sonuçlar karşılaştırılmalıdır. Çıkan sonuçlarda tekniklerin ne kadar etkili olduğu sonucu ortaya çıkacaktır.

Etkin hızlı okuma teknikleri bilmemiz gerekenler:

İSOAT Tekniği:

Tekniğin açılımı; İzle, Sor, Oku, Anlat ve Tekrarlar’dır. İzle; okumaya başlamadan önce metni gözden geçirmek. Sor; okuma bitince ne öğreneceğim, hedefim ne gibi soruların sorulması. Oku; Sor kısmında sorulan soruların cevaplarını bulacak şekilde okumak. Anlat; sorulara metinden bulanan cevapları sesli olarak anlatmak. Tekrar; metinden çıkarılan neticeleri unutmamak için tekrarlamak.

Reha Oğuz Türkkan ve Mustafa Ruşen‘i hatırlamadan geçmek istemiyoruz.

Soru Sorarak Okumak Tekniği:

Okumayı Oluşturan Öğeler Nelerdir? Okuma yaparken metne sorular sormaktır. Sorular sormak, cevaplarını aramanızı gerektireceğinden zihnin daha uyanık olmasına nedendir. Zihin daha uyanık olunca daha fazla bilgi akılda kalacaktır. Başlangıç dönemlerde soru sormak ve okumak zor olsa da zamanla alışılmaktadır. Soru sormak tekniğinin kolaylaşması daha fazla uygulamakla alakalıdır. Etkin hızlı okuma yapılmasının en etkili yöntemlerinden biri olduğu için mutlaka uygulamaya çalışılmalıdır.

Ön Okuma Yapma Tekniği:

Okumayı Oluşturan Öğeler Nelerdir? Bu yöntemde göz atma tekniği kullanılmalıdır. Kişi önemli ve anlaması gereken bir belgeyi okuyacaksa ön okuma yapmalıdır. Okumaya başlamadan önce metin açılmalı ve göz atılmalıdır. Göz atma yaparken başlıklar, alt başlıklar, koyu renkli yazılar, paragrafların başları ve sonlarına bakılmalıdır. Ön okuma yapıldığında metin hakkında genel bir bilgilenme söz konusu olur. Genel bilgilenme etkin okuma için zemin hazırlar.

Belleğe Kayıt Tekniği:

Normalde beyin önce kısa sonra uzun süreli belleğe kayıt yapar. Belleğe kayıt tekniğinde ise bilgiler direkt olarak uzun süreli belleğe kaydedilir. Belleğe kayıt tekniği biraz karışık ve meşakkatlidir. Bundan dolayı kurslarda eğitimleri verilerek uygulatılmaktadır.

Eleştirel Okuma Tekniği:

İnsanların genel geçer ve daha önce öğrendiği bilgiler vardır. Eleştirel okuma tekniği; bilgilerden ve yargılardan farklı bilgiler olup olmadığını sorgulayarak okumaktır.

Etkin Okuma Yapılacak Ortam Nasıl Olmalıdır?

Okumayı Oluşturan Öğeler Nelerdir? Etkin okuma yapabilmek için çevrede dikkati dağıtacak herhangi bir unsur bulunmamalıdır. Görsel olarak uyararak dikkatin dağılmasına neden olacak TV, sallanan figürler gibi unsurların ortadan kaldırılması gerekir.

Ses uyaranı azaldıkça etkin okuma ve anlama oranı artar. Sesli uyaranları ortadan kaldırmak ve sakin bir ortamda okuma yapmak gerekir.

Etkin hızlı okuma yapabilmenin en temel unsuru zihnin okumaya ve anlamaya hazır olmasıdır. Zihnen hazır olmayan kişi, okuduğunu anlamakta zorlanır. Zihin devamlı başka şeyler düşüneceğinden dolayı anlama ve hız yavaşlar. Hızlı ama etkin okuma için metnin hazırlanması, metinden alınmak istenen hedeflerin belirlenmesi ve sadece okumaya konsantre olmak gerekir.

Etkin Hızlı Okuma Yapmanın Sonuçları Nelerdir?

Etkin ve hızlı okumanın insanın bilgi edinmesine katkısı ve faydası çok fazladır. Buna göre;

• Etkin hızlı okuma yapıldığında okuduklarımızı anlama oranımız en az %65’tir.
• Derslerde ve sınavlarda diğer öğrencilere oranla daha başarılı oluruz.
• Daha az zamanda daha fazla kitap okuyarak daha fazla bilgi ediniriz.
• Kısa sürede mesleğimizle alakalı çok daha fazla bilgi edineceğimizden dolayı kariyer basamaklarını daha hızlı çıkarız.
• Okuma ve öğrenmek için daha kısa süre yeterli olur. Daha kısa sürede okuma yapılacağından sosyal faaliyetlere daha fazla zaman kalır.

Etkin hızlı okuma kitabı çok işinize yarayacak.

Özel olarak etkin okumayı geliştirmek için hazırlanmış olan kitaplardan edinmektir. Bu kitaplardaki bilgileri, egzersizleri, yöntemleri uygulayarak etkin okuma hızınızı artırabilirsiniz.

Bilişsel Akademi etkin hızlı okuma kitabı ve hızlı okuma yazılımı ile çalışmalarınızı yapabilirsiniz. Sizleri kurslarımıza bekliyoruz.